Evlilik - Çift Terapileri
ÇİFT TERAPİSİ
Çift terapisi, bireysel terapiden farklı nitelikte, temel olarak ilişki odaklı terapilerdir. Çift terapisinde, duygusal olarak ilişki içerisinde olan çiftlerin, karşılıklı iletişim sorunlarının çözülmesi ve ilişkilerinin daha doyum verici hale getirilmesi amacıyla gerçekleştirilen bir psikoterapi yöntemi olarak tanımlanabilmektedir.
Karşılıklı duygusal ilişki içerisinde (flört, nişanlılık, sevgililik vs.) bulunan çiftlerin sorunları ve iletişimleri üzerine gerçekleştirilen çift terapisi, evli çiftlerin iletişimlerinin konu alındığı evlilik terapisi ve ebeveyn ya da çocuklar gibi aile üyelerinin dahil olmasıyla gerçekleştirilen aile terapisi uygulamalarından ayrılmaktadır.
Çift Terapisi Nedir?
Çift terapisi, iletişim konusunda danışan durumunda olan kişilerin, ilişki içerisindeki kendiliklerine odaklanılan ilişki odaklı psikoterapi uygulamalardır. Çift terapisinde danışan kişilerin kim oldukları değil, ilişki içerisinde kim oldukları değerlendirilmektedir ve bu bakımdan çift terapisi birey terapisinden ayrılmaktadır.
Çift Terapisinin Temel Kabulleri Nelerdir?
Çift terapisi kişilerin karşılıklı ilişki içerisinde ortaya koydukları benliklerini değerlendirmektedir. Bu değerlendirmeler belli başlı temel kabuller üzerinden oluşturulmaktadır.
Çift terapisi uygulamasında, döngüsellik kavramı merkeze alınmaktadır. Döngüsellik kavramının temelinde ise, çiftlerin ilişkiyi birlikte oluşturduğu kabulü bulunmaktadır. İlişkiye, çiftlerin birlikte oluşturduğu ve geliştirdiği ön kabulü üzerinden yaklaşmak, ilişkide söz konusu olan sorunların her iki taraftan kaynaklı ortaya çıktığı düşüncesiyle, tüm problemlerin yeniden değerlendirilmesine imkan sağlamaktadır. İlişki döngüsel bir yapıya sahiptir, dolayısıyla ilişkide meydana gelen sorunlarda her iki tarafın da rolü bulunmaktadır ve hiçbir taraf edilgen durumda değildir. Çiftler, baskın ya da kabullenici davranarak belirli bir döngü oluşturulmasında rol oynayabilmektedir.
Çift terapisinde değişim, çözüm odaklı bakmayı gerektirmektedir. Çözüm odaklı bakmak, her iki tarafın da sorunlar ya da iletişim sıkıntısı durumları karşısında, sorunların nasıl çözülebileceği üzerine düşünmesi ve uygulama arayışına girmesidir.
Çift Terapisi Süreci Nasıl İlerler?
Çift terapisi süreci, terapistin anlayışı ve teorik eğilimine göre değişebilmektedir. Bu bakımdan genel itibariyle çift terapisi sürecini şu şekilde sıralayabilmekteyiz:
- Öncelikle terapist, kendisini danışanlarına (çifte) tanıtmakta ve aslında bu yolla onları tanımaya çalışmaktadır. Çifti tanımak üzerinden sorulan sorular bazen sistematik bazen ise görüşmenin doğal akışında ortaya çıkabilmektedir.
- Tanışma sonrası çift terapisti tarafından danışanlar terapi süreciyle ilgili bilgilendirilmektedir. Bu aşama, çiftin terapiden beklentisiyle çift terapisinin gerçekliğinin örtüşmesi bakımından önemlidir.
- Sonraki aşamada, ilişki tarihçesi değerlendirilmektedir. Çiftin birlikteliğinin hem zamansal olarak başlangıç ve gelişimi hem de kişilerin sosyal çevreleri tarafından algılanışı üzerinden değerlendirme yapılmaktadır.
- Her iki taraf açısından mevcut olan sorunlar belirlenerek değerlendirilmeye başlanır. Sorunların, kişilerin ilişkideki döngüsellik kavramı üzerinden ele alınması, problemlerin yeniden değerlendirilmesini sağlamaktadır.
- Sorunlar her iki taraf açısından yeniden değerlendirildikten sonra, her iki tarafın sorun çözme yöntemlerinin belirlenmesi bakımından sistemli sorular sorulmaktadır. Böylece sorunlara karşı, kişilerin ilişki halindeki benlikleri üzerinden çözüm geliştirilmeye çalışılmaktadır.
- Bir sonraki aşamada ise, yeterli veriler elde edildikten sonra terapinin hedefleri belirlenmektedir. Terapi hedeflerinin belirlenmesinde hareket noktası ise, her iki tarafın mutabakat sağladığı unsurlar üzerinden oluşturulmaktadır. Sağlıklı bir çift terapisi hedefinden bahsedilebilmesi için, hedeflerin gerçekçi ve ulaşılabilir olmasına dikkat edilmelidir.
- Çift terapisinde hedeflerin belirlenmesi sonrası, müdahale sürecine başlanmaktadır. Çift terapisinde müdahale süreci, birtakım yöntem ve tekniklerin kullanılmasıyla çözüme yönelik adımların atılması aşamasıdır.
Çift Terapisinin Yöntem ve Teknikleri Nelerdir?
Çift terapisi sürecinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için, elde edilen veriler doğrultusunda belli yöntem ve tekniklerin uygulanması gerekmektedir. Bu yöntem ve teknikleri şu şekilde sıralayabilmekteyiz:
- Psiko-eğitim tekniği; danışan çiftlere, insan psikolojisi ve ilişki dinamikleri gibi konularda farkındalık sağlanması amacıyla kısa eğitimler verilmesidir. Böylece danışanlar, kendileri, birbirleri ve ilişkileriyle ilgili düşüncelerini fark ederek, empati yeteneklerini geliştirebilmektedirler.
- Duygusal teknikler; kişilerin ilişki halindeki duyguları hakkında farkındalık sağlanmasını hedef almaktadır. Hedeflenen farkındalık, duyguların yapısı, insan hayatındaki önemi, ifade edilmesi, karşıdakinin duygularını anlama gibi süreçleri kapsamaktadır.
- Davranışsal teknikler; davranışların ortaya çıkışı ve ilişkiye dönük etkisi üzerine bir farkındalık oluşturmayı hedeflemektedir.
- Yaşantısal teknikler; danışanların duygu ve düşüncelerini fark etmesi ve ifade etmesi temelinden hareketle geliştirilen yeni anlayışın deneyimlenmesi aşamasını oluşturmaktadır. Örneğin, kabul ve ifade edilen bir öfke sorunun yıkıcı bir dil kullanılmadan yeniden ifade edilmesi, terapistin karşısında, seans sırasında gerçekleştirilmektedir.